Tục treo tranh thần giữ cửa vào dịp Tết

Theo phong tục cổ xưa, cứ năm hết Tết đến, người ta lại dán hình hai ông Tướng nom hình dung gớm ghiếc, gọi là để trừ tà. Hai vị thần đó thường được gọi là THẦN ĐỒ UẤT LŨY. Theo nhiều sử sách Trung Hoa cho biết, thì vào thời Hoàng Đế, trên núi Độ Sóc ở biển Đông, có một cây Đào thần kỳ, có hai vị thần tên gọi Thần Đồ và Uất Lũy chuyên cai quản lũ quỷ dữ, con quỷ nào quậy phá quá thì bị hai vị thần dùng thừng bện bằng cây sậy bắt trói đem cho hổ ăn. Do đó, Hoàng Đế đã sai người lấy gỗ đào tạc hình Thần Đồ, Uất Lũy và con hổ, lại gài cả thừng bằng sậy vào đó, rồi để bên cửa để trừ tà đuổi quỷ, tục gọi là Môn thần (Thần canh cửa).

Vào thời Chiến Quốc, vùng Trung Nguyên đã thấy có tục này, lâu dần về sau đã trở thành phong tục phổ biến trong dân gian. Cứ vào dịp Xuân về, lại có tục vào ngày mồng Một tháng Giêng, mỗi nhà lấy mảnh gỗ Đào vẽ tượng trưng hình hai vị thần nói trên, gọi là bùa Đào (Đào phù) để treo lên cửa, lại dán cả tranh vẽ gà và treo chiếc thừng sậy lên cửa để trừ tà, trừ bách quỷ.

Về sau, người ta chỉ viết tên Thần Đồ, Uất Lũy lên mảnh gỗ đào mà không cần vẽ hình.

Theo truyền thuyết của môn thần , lại có người cho rằng đó là Thần Đồ Uất Lũy hóa thân của 2 vị đại quan Tần Thúc Bảo và Kính Đức đời nhà Đường. Tương truyền , ĐƯỜNG THÁI TÔNG bị bệnh ,ông thấy có bóng ma lẩn quẩn bên ngoài cửa ,bèn phái TẦN THÚC BẢO và KÍNH ĐỨC đứng ở ngoài cửa canh chừng. ĐƯỜNG THÁI TÔNG hết bệnh rất nhanh và bóng ma đó cũng biến mất. Bởi vậy ,đến bây giờ mọi người vẫn xem 2 ông là môn thần và gọi là BẠCH KIỂM NHI và HẮC KIỂM NHI , hay có nơi gọi là BẠCH tướng quân và HỐNG tướng quân. Ngoài ra trong dân gian còn có môn thần thiên cung , là tranh vẽ một người mặc triều phục ,dán ngay trước cửa dùng để cầu phúc.Thế nhưng dù gì, người ta vẫn gọi tên hai vị thần canh cổng ngày Tết này là Thần Đồ và Uất Lũy.

• Một số đồ án trang trí của THẦN ĐỒ UẤT LŨY MÔN THẦN:

Chú ý: Trong dân gian, có người đọc là Thần Trà Uất Lũy, đó là bởi vì tự dạng của Đồ 荼 và Trà 茶hơi giống nhau. 荼 Đồ và 茶 Trà chỉ hơn kém nhau có một nét, đúng ra phải đọc là Đồ.