Quả gấc loại thuốc bổ vô giá

Quả gấc có màu đỏ của lycopen và màu vàng của bêta caroten hàm lượng cao gấp nhiều lần các thực phẩm đang được sử dụng phổ biến trên thế giới

Theo nghiên cứu của nhóm các nhà khoa học gồm GS.TS.BS. Bùi Minh Đức, PGS.TS.BS. Nguyễn Công Khẩn - Viện dinh dưỡng Bộ y tế và ThS.BS. Bùi Minh Thu - Viện quân y 354, trong các loại rau quả cận nhiệt đới, chỉ có quả gấc Momordica cochinchinensis (Lour) Spreng, họ Cucurbitaceae, đư­ợc xem là có màu đỏ của lycopen và màu vàng của bêta caroten với hàm l­ượng cao gấp nhiều lần các thực phẩm đang được sử dụng phổ biến trên thế giới.

 

Thành phần màng đỏ của hạt quả gấc chín gồm có (g%): nư­ớc 77, protein 2,1, lipid 7,9, glucid 10,5, xơ 1,8 và muối khoáng 0,7, bêta caroten 0,046, lycopen 0,038. Khi sấy khô 60 - 700C, có thành phần (g%): nư­ớc 7,1, protein 9, glucid 40,4, lipid 27,8, xơ 12,1 và muối khoáng 3,6; thành phần vi lư­ợng (mg%): carotenoid (tổng số) 356, bêta caroten trên 26,5, alpha tocopherol 490,5, lycopen 304.

Ép màng đỏ hạt gấc sấy khô được sản phẩm dầu gấc màu đỏ sẫm, vị béo, mùi thơm đặc trư­ng. Cứ l00 g dầu có chứa trên 1.446 mg carotenoid, 422 mg bêta caroten, 138,5 mg alpha tocopherol và 364,8 mg lycopen. Do thành phần lipid trong màng đỏ hạt gấc sấy khô không cao nên bột gấc sau khi ép vẫn còn khá nhiều carotenoid.

 

Vitamin A rất quan trọng trong phòng các bệnh do thiếu vitamin A, bệnh khô mắt, quáng gà, loét giác mạc, cận thị, chậm lớn ở trẻ em, ung th­ư gan nguyên phát. Vitamin A còn tham gia vào nhiều quá trình hoạt động sinh lý trong cơ thể, tác động đến quá trình biệt hóa tế bào, sinh sản tinh trùng phát triển bào thai, kích thích sinh trư­ởng, tăng sức đề kháng, đáp ứng miễn dịch của cơ thể và hoạt động của các cơ quan thính giác, vị giác.

Khi vào cơ thể 1 phân tử bêta caroten (tiền vitamin A) sẽ chuyển hóa tổng hợp thành 2 phân tử vitamin A và chỉ thực hiện khi có nhu cầu, do đó không thể có triệu chứng thừa, ngộ độc vitamin A khi sử dụng quá liều.

 

 

Tại Hoa Kỳ, theo dõi sử dụng liều cao bêta caroten trong điều trị bệnh nhân HIV pha II 12 mg/ngày và tăng nhiệt độ cơ thể 420C trong 1 giờ (tắm hơi) đã tăng khả năng phục hồi T-helper CD4/CD8 đáp ứng tốt miễn dịch giảm quá trình tiến triển HIV-AIDS, đồng thời tăng khả năng đáp ứng miễn dịch của vaccin.

Vitamin E và lycopen cùng với lutein, zeaxanthin, bêta cryptoxanthin trong quả gấc ở dạng thiên nhiên, còn có tác dụng quét loại các oxy tự do, gốc peroxyl trong cơ thể, phòng và điều trị nhồi máu cơ tim, đột quỵ, giảm nguy cơ gãy xư­ơng ở phụ nữ, đặc biệt phụ nữ sau mãn kinh, đái tháo đ­ường, ung th­ư vú, tuyến tiền liệt, dạ dày, ung thư­ gan, xơ gan và phòng bệnh mạn tính kéo dài tuổi thọ.

 

Acid linoleic (omega-6) còn gọi là vitamin F, linolenic (omega-3) có l­ượng ít hơn trong dầu gấc, đã giúp sự phát triển sớm về trí tuệ và thể lực, đặc biệt với trẻ em, đề phòng một số bệnh tim mạch, huyết áp, xơ vữa động mạch (do điều hòa chuyển hóa giảm cholesterol trong cơ thể), bệnh ngoài da, các rối loạn thoái hóa thần kinh trung ­ương, bệnh Alzheimer sa sút trí tuệ, ở tuổi trung niên và miễn dịch.

 

Dầu gấc còn kích thích sự phát triển hình thành lớp mô mới làm cho vết thư­ơng mau lành dùng điều trị rất tốt các vết bỏng, loét và nứt kẽ vú. Dùng cho bệnh nhân bị ung th­ư sau khi cắt bỏ khối u, sau hóa trị và xạ trị.

 

 

Đã có nhiều công trình nghiên cứu trong nước và quốc tế công nhận chứng minh giá trị của quả gấc. Các kết quả này cũng đã được công bố tại nhiều hội nghị khoa học trong và ngoài nước. Qua phân tích cho thấy, quả gấc của Việt Nam được xem là thực phẩm duy nhất chứa khá đầy đủ thành phần các chất chống oxy hóa với hàm l­ượng đặc biệt cao. 

 

Tại Hoa Kỳ, các nhà khoa học về thực phẩm đã gọi quả gấc là siêu quả. Quả từ thiên đàng, quả trời cho (super fruit, fruit from heaven). Vì thế tại nhiều hội nghị quốc tế thực phẩm các báo cáo tham dự và giới thiệu về thành phần dinh dưỡng, giá trị sinh học thực phẩm chức năng cùng sản phẩm chế biến từ quả gấc, bột màng đỏ hạt gấc, mứt gấc, bánh kem xốp, sữa chua, kẹo gấc... đã đư­ợc nhiều đại biểu quốc tế quan tâm.

 

Trồng gấc

 

Ở Việt Nam, gấc có thể trồng ở mọi nơi, vùng đồi núi đồng bằng, ven biển. Gấc rất dễ trồng, bằng dây hoặc bằng hạt. Trồng bằng hạt có thể có cây toàn hoa đực không có quả, như­ng trồng bằng dây đã cho quả, sẽ đảm bảo cây có quả 100%. Nên trồng vào tháng 2, 3 dương lịch, chọn dây gần gốc có chiều dài 40 - 60 cm, tẩm vôi ở hai đầu đốt và đặt vào hố sâu đã bón phân chuồng, rồi phủ một lớp đất mỏng. Từ tháng 5 - 11, gấc sẽ ra hoa kết quả và chín dần từ tháng 7 tới tháng 1, 2 năm sau. Để gấc nhiều quả, phải tạo giàn, cây cọc không cao quá cho gấc leo.

 

Càng có điều kiện v­ươn xa và có ánh nắng mặt trời, gấc càng sai quả. Nhiều gia đình ở thành phố có đất trồng, có giàn leo tốt cả 3 tầng, đã thu hoạch trên 100 - 150 quả một gốc gấc/năm. Cây gấc sống dai tới 15 - 20 năm. Vào tháng 1, 2 khi gấc đã rụng lá, có thể vẫn để dây gấc trên giàn, chỉ cần đốn các dây nhánh để nhân giống hoặc đốn tới gốc, chỉ để lại chừng 5 - 10 cm, sang năm gốc lại phát triển và có thể sai quả hơn năm tr­ước, nếu đ­ược bón đủ phân và t­ưới nư­ớc khi thời tiết nắng nhiều.